سلاح گرم: ناجی یا جانی

در 20 جولای 2012، زمانی که برخی از ساکنین شهر آئورا در ایالت کلورادو با اشتیاق تمام به سینمای سِنچری می‌رفتند تا قسمت سوم از فیلم شوالیه تاریکی را تماشا کنند، گمان هم نمی‌کردند که ممکن است شاید دیگر به خانه بازنگردند. آنچه از اولین ساعات پس از حادثه، خصوصاً با توجه به در پیش بودن انتخابات 6 نوامبر، پیش‌بینی می‌شد این بود که بحث قدیمی کنترل یا آزاد گذاشتن استفاده از سلاح گرم مجدداً داغ شود، چراکه به صورت تاریخی هرگاه چنین حوداثی اتفاق افتاده است، بازماندگان آن‌ها، خصوصاً آن‌هایی که عزیزانی از دست داده باشند، سعی کرده‌اند تا با کمک حزب دموکرات، قوانین سخت‌گیرانه‌ای بر سلاح گرم حاکم کنند و البته موفقیت‌هایی هم داشته‌اند.

این سوال که آیا اجازه استفاده از سلاح گرم موجب افزایش از دست رفتن جان انسان‌ها یا افزایش حفظ جان آن‌ها می‌شود یکی از بحث‌های قدیمی و دنباله‌دار در ایالات متحده است که قدمت آن حداقل به دهه 60 میلادی بازمی‌گردد. برای به دست آوردن درکی از ابعاد مسئله، یادآوری می‌کنم که در امریکا بیش از بیست هزار قانون مختلف در سطوح مختلف فدرال، ایالاتی و محلی برای استفاده از سلاح وضع شده است. به همین دلیل، این موضوع بهانه‌ای شد تا گشتی در اینترنت بزنم و متوجه شوم که مطالعات بسیار مفصلی در مورد آثار آزاد یا ممنوع کردن حمل سلاح بر جرم و جنایت وجود دارد. پیش از مشاهده این مطالعات، چنین فکر می‌کردم که آن دسته از قوانین که حمل سلاح را ممنوع می‌کنند، تنها افرادی که مفعول جرم و جنایت هستند را از محافظت خود باز می‌دارند، چراکه یک مجرم توجه‌ای به قانونی بودن یا نبودن سلاح برای استفاده از آن ندارد. پس مجرم سلاح خود را تهیه می‌کند و با خیالی آسوده از اینکه دیگران سلاحی در اختیار ندارند به مقصود خود می‌رسد. به عبارت دیگر، آزاد بودن سلاح موجب می‌شود که مجرم بداند که ممکن است فرد هدف سلاح همراه داشته باشد و به وی آسیب بزند، به همین دلیل محتاط‌تر عمل خواهد کرد.

با این دیدگاه در ذهن، مطالعه تجربی مفصلی یافتم که نتایج آن بسیار برایم جالب بود که در ادامه آن‌ها را نقل می‌کنم. این مطالعه توسط جان لات [1] استاد حقوق دانشگاه شیکاگو در اواخر هزاره گذشته انجام شده و به طور خاص اثر قانون بلامانع بودن حمل سلاح پنهان را با استفاده از داده‌های 3054 شهر بزرگ و کوچک و در فواصل سال‌های 1977 تا 1992 که توسط توسط اف.بی.آی جمع‌آوری شده بر جرم و جنایت بررسی می‌کند. لازم به ذکر است که 31 ایالات به شهروندان خود اجازه می‌دهند که سلاح گرم پنهان حمل کنند، به شرط آنکه سابقه جنایی یا بیماری‌های روانی نداشته باشند.

نتایج این مطالعه بسیار جالب است: در بدترین حالت، تخمین‌های این مطالعه نشان می‌دهد که اجازه حمل سلاح پنهان در ایالت‌ها موجب شده است که قتل 8.5 درصد، تجاوز جنسی 5 درصد، نزاع‌های خیابانی 7 درصد و سرقت 3 درصد کاهش پیدا کند. به عنوان مثال اگر این قوانین وجود نداشتند، آنگاه تقریباً تنها در یک سال 1500 قتل، 4200 تجاوز جنسی، 60000 نزاع خیابانی و 12000 سرقت به آمار اضافه می‌شد. به زبان اقتصادی، مجرمان نیز مانند سایر آحاد اقتصادی به صورت عقلایی به انگیزها‌یی که در مقابلشان قرار دارد واکنش نشان می‌دهند. دقت کنید که منافع حاصل از قانون حمل سلاح پنهان تنها به افرادی که سلاح حمل می‌کنند نمی‌رسد، بلکه لزوم پنهان بودن اسلحه موجب می‌شود که مجرم نتواند تشخیص دهد که آیا فرد مورد نظر وی سلاح به همراه دارد یا خیر. بنابراین از آنجا که هرکسی می‌تواند سلاح گرم همراه داشته باشد، از جذابیت تجاوز به دیگران کاسته می‌شود. به زبان اقتصادی، افرادی که سلاح گرم خمل نمی‌کنند از افرادی که این کار را انجام می‌دهند سواری مجانی می‌گیرند.

دیگر نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که گرچه مجرمان بر اثر آزاد بودن حمل سلاح کمتر مرتکب جرم‌های خشن می‌شوند اما لزوماً میزان جرم در جامعه کاهش نمی‌یابد، زیرا به سمت جرم‌هایی که احتمال رویارویی با فرد کمتر باشد روی می‌آورند. به عنوان مثال آمار و ارقام نشان می‌دهد که پس از آزاد شدن حمل سلاح، جرم‌هایی مانند سرقت از اتومبیل‌های بدون سرنشین زیاد شده است. علاوه برآن نتایج مطالعه نشان می‌دهد که گرچه فشار برای کنترل بیشتر سلاح در شهرهای بزرگ بیشتر بوده است (که آمار جرم و جنایت در آن‌ها بالاتر است) اما درست در شهرهای بزرگ است که این قوانین تاثیر بیشتری در کاهش آمار جرم و جنایت داشته است. به عنوان مثال، در مناطقی که بیش از دویست هزار نفر جمعیت دارند، قوانین حمل سلاح پنهان به طور متوسط موجب کاهش 13 درصدی نرخ قتل شده که 4.5 درصد از متوسط کل بیشتر است.

مهمتر از همه، آمار و ارقام نشان می‌دهد که این قوانین کمک حال زنان است. کاهشی که تجهیز یک زن به سلاح گرم در نرخ قتل زنان ایجاد کرده است بیش از 3 تا 4 برابر کاهشی است که تجهیز یک مرد به سلاح گرم ایجاد می‌کند. معمولاً افرادی که مورد سو قصد قرار می‌گیرند از نظر جسمانی ضعیف‌تر از مجرم هستند، به همین دلیل مجهز کردن یک زن به سلاح موجب تفاوت چشمگیری در قدرت دفاع وی از خود خواهد شد.

در پایان می‌توان گفت اگر آنچنان که به نظر می‌رسد آزاد بودن حمل سلاح هزینه ارتکاب جرم را بالا ببرند، آنگاه همانطور که در ارقام و اعداد مشاهده می‌شود انتظار داریم میزان جرم‌های خشن کاهش یابند. تحلیلی که مشاهده کردید را می‌توان مانند پست «اقتصاد خانواده» کاربرد دیگری برای ادبیاتی که توسط بکر در اقتصاد وارد شد در نظر گرفت.

[1] John Lott