دوستمان کیان سمایی، به عنوان نویسنده میهمان این پست کافهاقتصاد، در تکمیل یکی از پستهای قبلی با عنوان مغالطه در گزارش تورم و بر اساس دادههای بانک مرکزی توضیح میدهد که تورم از چه راههایی محاسبه میشود، وضعیت تورم در چهار سال اخیر چه بوده و گزارش صحیح تورم از چه قرار است.
محاسبات نمودار زیر با توجه به اطلاعات شاخص قیمت ماهیانه موجود در جدول شماره ۳ مجله شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی بانک مرکزی (فروردین ۸۸) محاسبه شده است.
در این روش مسلماً مقادیری که برای اسفند محاسبه میشود همان نرخی است که برای تورم سالیانه در بانک مرکزی اعلام میشود. این اعداد روی نمودار مشخص شدهاند.
شاخص قیمت اردیبهشت ۸۸ با جزئیات هنوز گزارش نشده، اما در تاریخ ۸۸/۳/۱۶ روابط عمومی بانک مرکزی رشد قیمت اردیبهشت ۸۸ را نسبت به ماه قبل ۱٫۲ درصد اعلام کرده که در صفحه اول سایت بانک مرکزی این بیانیه موجود است و همین امر مبنای محاسبه قرار گرفته است.
نحوه محاسبه اعداد بالا بهصورت میانگین سالانه متحرک بوده است. یعنی مثلاً تورم اردیبهشت ۸۸ رشد دو عدد است که بهصورت زیر محاسبه شده:
۱. میانگین ساده شاخص قیمتها، از خرداد ۸۷ تا اردیبهشت ۸۸
۲. میانگین ساده شاخص قیمتها، از خرداد ۸۶ تا اردیبهشت ۸۷
سپس رشد ۲ به ۱ به عنوان عدد اردیبهشت ۸۸ درج شده است که مشاهده میشود این مقدار ۲۳٫۶ درصد است. هر کس مایل باشد میتوانم فایل اکسل محاسبات صورت گرفته را برایش بفرستم.
آن چیزی که رئیس جمهور اشاره میکند که تورم اکنون زیر ۱۵ درصد است رشد قیمت اردیبهشت امسال نسبت به اردیبهشت سال ۸۷ است که ۱۴٫۹ درصد است. اما همانطور که معلوم است این عدد گویای تورم نیست. چون قیمت سایر ماههای بین اردیبهشت ۸۷ و اردیبهشت ۸۸ در محاسبه وارد نشده است. اما در محاسبه بالا اثر تمام این ماهها در نظر گرفته شده است.
پینوشت: همچنین در اینباره بیانیه سایت بانک مرکزی نکات روشنكنندهای را بیان کرده است:
نکته قابل توجه آن است که مقایسه نرخ تورم در هر مقطع با نرخ رشد شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی در ماه متناظر قیاسی معالفارق بوده و حداقل برای مخاطب غیرحرفهای گمراهکننده میباشد. به علاوه آنچه که در محافل علمی از آن به نام نرخ تورم یاد میشود همان تغییرات شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی در ۱۲ ماهه منتهی به هر ماه نسبت به دوره مشابه سال قبل است. این رقم در مقاطع اسفند ۸۷ و اردیبهشت ۸۸ به ترتیب برابر ۲۵٫۴ و ۲۳٫۶ درصد بوده است.
سلام شوهر خواهرم که بسیجی هست میگفت بهشان گفتند که اگر اتفاقی مثل ژاپن برای نیروگاه بوشهر یا نتنز بیفتد باید قرصهای یود و پتاسیم بخورند متاسفانه داروخانههای این شهرها خبر دادند که دولت تمامی این قرصها را برای پاسداران و بسیجیها خریداری کرده. به عبارت دیگر مردم باید بروند بمیرند. همیشه میگفتند بسیج یعنی ملت اگر ملت بسیج واقعی هستند چرا دارو فقط برای پاسدارها هست و نه برای مردم. شوهر خواهرم این سوال را میکند ولی جرات نکرد خودش بنویسد.
http://eghtesadesabz.wordpress.com
در گفت و گوهایی که در تلویزیون پخش شد، مقایسه نرخ تورم در سال های مختلف به درستی صورت گرفت؟ قضیه نرخ تورم 15 درصدی چی بود؟ در هیچ جا مقایسه نرخ تورم سالانه سال های پیش با نقطه به نقطه این ماه صورت نگرفت؟
به امیر حسین،
به نظرم محسن رضایی اشاره کرد که این تورمی که آقای احمدی نژاد اعلام می کنه نقطه به نقطه هست.
مرسی کیان خیلی خوب بود، در مورد اینکه صادرات غیر نفتی افزایش پیدا کرده هم فکر کنم باید این توضیح داده بشه که مواد پتروشیمی و مشتغات نفتی از صادرات نفت خام جدا شده و به قسمت صادرات غیر نفتی منتقل شده. این مطلب درسته؟
از طرف دیگه ایشون میاد تورم سال های 2006،2007،2008 رو نشون می ده و تورم حول و حوش 2 و 3 رو با مقیاس بزرگ نشون میده و از طرف دیگه میاد بیکاری رو برای سال های 2007 و 2008 و 2009 اعلام میکنه!از یک طرف دیگه میاد کلی به دولت خاتمی بد و بیراه میگه بعدش از تورم 10.4 دولت قبل برای متوسط گرفتن استفاده می کنه! وقتی بهش گفته میشه چرا اوایل دولت تورم بالا بود میگه به علت تورم خارجی هستش، ولی وقتی میگه الان تورم کم شده این نکته رو نمی گه که دنیا تو رکود هستش!به نظرم این صحبت هایی که ایشون می کنند فراتر از دروغ م مغالطه هستش.
به بابک،
بله نکته مهمیه که در مورد صادرات اشاره کردی، از سال 84 فرآورده های نفتی در صادرات غیر نفتی محاسبه شده. رشدهای 40 درصد و 33 درصد در سال 84 و 85 که اعلام می شد عمدتاً به این دلیل است. حالا جالبه که با این طرز محاسبه باز هم آهنگ رشد صادرات غیر نفتی کاهش داشته (سال 86 شده 11 درصد!)
راستی به بچه های اقتصادی اکیداً توصیه می کنم در مطالعات خود در استفاده از «بانک اطلاعاتی سری زمانی بانک مرکزی» به آدرس http://tsd.cbi.ir/ خیلی دقت کنید. مثلاً به همین نکته ای که بابک می گه اصلاً اشاره نمی کنه در ضمن در سری زمانی تهیه شده برای صادرات غیر نفتی قبل از سال 84 فراورده های نفتی وجوددارد و بعد از سال 84 فراورده های نفتی وجود ندارد و با یک تعریف تهیه نشده.
یا مثلاً در سال 86 به جای GDP به قیمت ثابت، GNP به قیمت ثابت گذاشته. کسی توجه نکنه به استباه فکر می کنه که رشد اقتصادی در سال 86، 22 درصد است!
یه سوال!
مکانیزم خاصی برای کاهش مقطعی و کوتاه مدت تورم وجود داره؟
(1) معمولا تورم با رشد نقدينگي در دورههاي گذشته همبستگي داره و به همين خاطر حتي وقتي كه رشد نقدينگي در دوره حاضر كاهش پيدا ميكنه، ممكنه اثرش روي تورم همين دوره قابلملاحظه نباشه و با تاخير اثرش مشاهده بشه. مشاهدات روي تورم حاكي از اينه كه تورم مداومت داره. در ادبيات اقتصاد بهش ميگن Inflation persistence كه يعني تورم نميتونه در يك دوره بهطور كاملا منعطفي نسبت به دورههاي قبلش تغيير كنه. (2) در ايران تورم خارجي به مراتب كمتر از تورم داخليه و در نتيجه افزايش واردات ميتونه هم عرضه رو زياد كنه و هم از طريق افزايش سهم كالاهي خارجي در سبد مصرفكننده، تورم رو در كوتاه مدت تخفيف بده. اينكه ما چقدر ميتونيم وارد كنيم علاوه بر رويكرد سياستگذاري دولت به حجم ارزي كه در اختيار داريم برميگرده و اين هم عموما به قيمت نفت و ذخيره ارزي كشور مربوط ميشه.
به پویا،
همانطور که فرید توضیح داده، نقدینگی و واردات بسیار موثر بوده.
در سال 87 نقدینگی خوب کنترل شده. از پاییز 84 تا زمستان 86 نقدینگی به طور متوسط 7.6 درصد بصورت فصلی رشد داشته در صورتی که در سال 87، در بهار 1- درصد، تابستان 3 درصد و پاییز 2 درصد رشد داشته، برای همین از آبان 87 کاهش تورم شروع شده.
مرسی، تازه فهمیدم چی شده.
نرخ بیکاری چی؟ نمودار احمدی نژاد درست بود؟ اگه می شه در مورد ضریب جینی و صحت آن نیز توضیح بدهید.
1. من با این که مطرح میشه نمودارهای رئیس جمهور صحت داره یا نداره و عددسازی میشه، موافق نیستم. چون بر خلاف جوی که درست شده، به نظرم رئیس جمهور تا اون جایی که من بررسی کردم، آمار اشتباه اعلام نکرده. فقط انتقاد جدی به تفسیری است که از آمار میکنند. در این وبلاگ هم 4، 5 تا پست اخیر انتقاد به این مسئله بوده.
2. نرخ بیکاری: ایشان آمار بیکاری فصل بهار را از سال 1380 تا 1387 نشان دادند که گراف درستی هم بود،به این صورت که از 13.9 درصد شروع شده و به 9.6 ختم میشد. اما، اول این که تعریف شاغل در سال 1384 تغییر کرد و چندان مقایسه قبل و بعد از این سال منطقی نیست. دوم این که چرا ایشان فصل بهار را نشان دادند؟ چرا زمستان را نشان ندادند؟ در صورتی که منطقی است که از نزدیکترین اطلاعاتی که موجود هست استفاده شود. اگر گراف زمستان ترسیم میشد می دیدیم که از 12.1 سال 84 به 12.5 در سال 87 رسیده است.
3. ضریب جینی: شاخصی است بدون واحد، بین صفر و یک و سنجشی برای چگونگی توزیع درآمد ( و نه ثروت). هر چه به صفر نزدیکتر باشد توزیع درآمد برابر تر بوده ( نه لزوماً عادلانه تر). در حالت حدی اگر این شاخص صفر باشد، یعنی همه درآمد یکسانی دارند. نموداری که آقای احمدی نژاد نشان دادند، بصورت تفکیک دورههای ریاست جمهوری از سال 60 به بعد بود. که برای هر دوره میانگین ضریب جینی را نمایش دادند. در آخرین ستون سال 87 را جدا کرده بودند و عدد 0.3897 را اعلام کردند. ضریب جینی هم در مرکز آمار محاسبه میشود و هم در بانک مرکزی که اعداد متفاوتی هم گزارش میشود. اطلاعاتی که آقای احمدی نژاد نشان دادند اطلاعات ضریب جینی خانوارهای شهری بود با اطلاعات بانک مرکزی. فقط در مورد سال 87 ایشان فرمودند عدد این سال پری روز توسط مرکز آمار منتشر شده. اولاً چون قبلی ها مبنای محاسبه اطلاعات بانک مرکزی بوده باید سال 87 هم از بانک مرکزی استفاده شود. دوم این که، اگه اولاً را در نظر نگیریم عدد اعلام شده با اطلاعات سال 87 مرکز آمار هم نمی خونه. سوم این که، من هر چه بانک مرکزی را جستجو کردم گزارشی از ضریب جینی سال 87 ندیدم. البته در کل بگویم که با اطلاعات مرکز آمار ضریب جینی به تفکیک خانوارهای روستایی و شهری در این چهار سال کاهش یافته است.
ممنون کیان جان. اطلاعات مفیدی بود. نموداری که احمدینژاد درباره ضریب جینی نشون داد رو از کجا پیدا کردی؟
به امیر رضا،
اگه با اطلاعات بانک مرکزی مطابقت بدی کاملاً می خونه
به سعید: اینجا رو بخون شاید سوالت برطرف بشه:
پس این متوسطی که آقای احمدی نژاد اعلام می کنند 16 درصد چیست؟ می گویند نرخ تورم در چهار سال اول این دولت از چهار سال اول سایر دولت ها کمتر است