در آستانه اعطای جایزه نوبل سال ۲۰۰۹ در ۱۲ اکتبر (۲۱ مهر) دوست عزیزمان بابک زحمت کشیده و نوشته زیر را درباره گمانه‌زنی‌هایی که در مورد جایزه نوبل امسال صورت می‌گیرد آماده کرده‌است. با تشکر از بابک و به امید روزی که یک ایرانی هم برنده جایزه نوبل اقتصاد شود!
این حس خوب نوبلیست داشتن کار دست بعضی از دوستان داد و باعث شد از مهندسی به اقتصاد کوچ کنند و به قول یکی از دوستان چون تو مهندسی نوبل داده نمی‌شد ما اومدیم اقتصاد :-) (حالا دلیل مهم‌تری وجود نداشته دیگه حتما)
با نزدیک شدن به زمان اعطای جایزه نوبل (۱۲ اکتبر) که کم‌کم بازار پیش‌بینی و گمانه زنی‌ها شروع می‌شود، به امیررضا پیشنهاد دادم تا یک پست در مورد این موضوع نوشته شود، که امیررضا از من خواست این کار را انجام بدم. من نویسنده خوبی نیستم و قراره این پست را به عنوان نویسنده میهمان بنویسم. به هر حال من را برای همین یک پست تحمل کنید و بد بودن آن را به حساب من و نه وبلاگ خوب کافه اقتصاد بگذارید.
تو این پست من سعی می‌کنم یک سری آمار و اطلاعات را در مورد نوبل اقتصاد که به نظرم جالب اومد ارائه کنم و در قسمتی دیگر پیش‌بینی برخی از افراد و سایت‌ها را اعلام کنم. در نهایت پیشنهاد می‌کنم با توجه به آمار و اطلاعاتی که ارائه میشه، شما هم پیش‌بینی‌های زیر را انجام بدین:
- پیش‌بینی کنید نوبل به کدوم حوزه از اقتصاد تعلق می‌گیرد.
- پیش‌بینی کنید نوبلیست ۲۰۰۹ چه کسی هستش، که البته گاهی بین این دو رابطه‌ی یک‌به‌یک وجود داره!
جایزه نوبل چگونه اعطا می‌شود؟
در ماه سپتامبر کمیته نوبل اقتصاد، هزاران نامه را به دانشمندان، اعضای آکادمی‌ها و اساتید دانشگاه‌ها در کشورهای مختلف ارسال می‌کند، و از آنها درخواست می‌شود تا نام کاندیدای مورد نظر خودشان را اعلام کنند. اعضای کمیته و نوبلیست‌های پیشین هم می‌توانند کاندیدای خود را معرفی کنند. تا قبل از اول فوریه تمام پیشنهادات و شواهد مرتبط با آن جمع‌آوری شده و سپس پیشنهادات توسط کمیته‌ی بازنگری و تیم انتخاب شده از طرف آنها بررسی می‌شود. قبل از انتهای سپتامبر، کمیته افراد بالقوه را برای دریافت نوبل را انتخاب می‌کند. در صورتی که اختلاف نظری در این زمینه وجود داشته باشد با دخالت رییس کمیته برطرف شده و سپس صلاحیت کاندیداها توسط آکادمی سلطنتی علوم سوئد مورد تایید قرار می‌گیرد. بعد از آن، اعضای آکادمی با رأی خودشان در اواسط اکتبر، نوبلیست یا نوبلیست‌ها را انتخاب می‌کنند.
جایزه نوبل حداکثر به سه نفر داده خواهد شد، آنها باید زنده باشند، و اطلاعات مربوط به فرآیند انتخاب آنها تا ۵۰ سال آینده به صورت عمومی منتشر نمی‌شود.
آمار و اطلاعات
۱- از سال ۱۹۹۰ تا سال ۲۰۰۸، تقریبا ۷۳ درصد از کسانی که جایزه نوبل اقتصاد را بردند یا آمریکایی الاصل یا دارای تابعیت آمریکایی بودند.
۲- از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۸، هر سال حداقل یک آمریکایی جزء برندگان نوبل اقتصاد بوده است. در سال ۱۹۹۹ ماندل از کانادا جایزه را برد و در سال ۱۹۹۸ آمارتیا سن هندی به عنوان اولین و آخرین آسیایی جایزه نوبل را دریافت کرد. (البته ایشان در هند متولد نشده‌اند. پس هندی‌ها خیلی دوست دارند که امسال راگورام راجان جایزه را به عنوان اولین هندی که متولد هند است دریافت کند.)
۳- اگر حوزه‌هایی که در آنها نوبل ارائه شده است را به اقتصاد خرد، اقتصاد کلان، اقتصادسنجی، تئوری بازی‌ها، تاریخ اقتصاد، اقتصاد مالی و اقتصاد بین‌الملل دسته‌بندی کنیم، از سال ۱۹۹۰ تا سال ۲۰۰۸، تعداد دفعات تعلق جایزه به اقتصادانان این حوزه به صورت زیر بوده است:
اقتصاد خرد: ۸
اقتصاد کلان: ۴
تئوری بازی‌ها: ۳
تاریخ اقتصاد: ۱
اقتصاد سنجی: ۱
اقتصاد بین الملل: ۱
۴- هیچ خانمی تا به حال نتوانسته جایزه نوبل اقتصاد را برنده بشود. البته اوضاع در سایر رشته‌ها هم زیاد خوب نیست. احتمالا فمنیست‌ها الان اعتراض می‌کنند. اما جالبه بدونید همه اعضای کمیته اعطا کننده نوبل اقتصاد هم آقایون هستند، پس انتظار زیادی هم نمی‌توان داشت. (البته الان که این مطلب را ویرایش نهایی می‌کنم، از ۹ نوبلیستی که برای سال ۲۰۰۹ تا الان معرفی شده اند، ۳ نفر خانوم هستند! ۲ نفر در پزشکی و یک نفر در شیمی)
پیش‌بینی‌ها
در مورد نوبل اقتصاد به طور معمول پیش‌بینی برنده یا برندگان سخت بوده، و معمولاً با سوپرایز کمیته نوبل در هنگام اعلام برندگان همراه بوده است. اما از آنجایی که این فرایند پیش‌بینی و خروجی‌های آن جالب به نظر می‌رسد به مرور بخشی از این گمانه زنی‌ها می‌پردازم:
۱- سایت تامسون/ رویترز طبق روال هر ساله با استناد به تعداد ارجاع‌ها به مقالات، کاندیداهای خودش را معرفی کرد:
«ویلیام دی نوردهاوس» و «مارتین ال ویتزمن» اقتصادانان فعال در اقتصاد محیط زیست از دانشگاههای ییل و هاروارد، که با توجه به تغییرات جوی مورد توجه قرار دارند.
«جان بی تیلور»، «مری و رابرت ریموند» از دانشگاه استنفورد و «بون اچ» و «ماری آرتور» مک‌کوی از موسسه هوور، استنفورد، «جوردی گالی» از دانشگاه بارسلونا، «مارک ال گرتلر»، «هنری و مری موزس» از دانشگاه نیویورک به دلیل تحقیقات در زمینه سیاست‌های مالی، که با توجه به بحران اخیر مورد توجه قرار دارند.
«ارنست فر» از دانشگاه زوریخ و «ماتیو جی رابین»، «ادوارد جی» و «نانسی اس جوردان» از دانشگاه برکلی به دلیل شرکت داشتن در مطالعات در زمینه اقتصاد رفتاری بر پایه اولویت، بی طرفی و همکاری.
در مورد این که آیا تعداد ارجاع به مقالات یک فرد بر روی نوبلیست شدن آن فرد تاثیر مثبت دارد یا نه، اختلاف نظر است. پس پیش‌بینی این سایت با وجود آنکه مبتنی بر آمار و ارقام است لزوما درست نیست.
نتایج یک نظرسنجی بر روی اقتصاددانان مورد نظر سایت تامسون/رویترز از دیدگاه کاربران به صورت زیر است:
Ernst Fehr and Matthew J. Rabin – 25%
William D. Nordhaus and Martin L. Weitzman – 19%
Elhanan Helpman and Gene M. Grossman – 10%
Dale W. Jorgenson – 12%
Other – 34%
در قسمتی از این سایت اطلاعاتی وجود دارد که بر مبنای آن افرادی که بالاترین ارجاعات را داشته‌اند معرفی شده اند. در این بین به نام افرادی بر می‌خوریم که توسط این سایت به عنوان کاندیدا معرفی شده‌اند ولی با تاخیر این جایزه را بدست آوردند. از جمله پاول کروگمن برنده جایزه سال ۲۰۰۸ است که در سال ۲۰۰۶ توسط این سایت معرفی شده بود. در این تالار نام افرادی چون بارو، دیگزیت، گروسمن، یورگنسون، پاول رومر و تیرول به چشم می‌خورد. پس اگر امسال یکی از این افراد نوبل را برد، زیاد تعجب نکنید.
۲- روزبه حسینی در وبلاگش اقتصاد خودمونی بر پیش‌بینی سال قبل خودش پافشاری کرده و جایزه امسال را متعلق به هنسن و سیمز به خاطر فعالیت‌هایشان در اقتصاد سنجی می‌داند.
۳- محمد صادق الحسینی در وبلاگش کاتالاکسی، بارو را برای پیش‌بینی معرفی کرده است، هر چند که ایشان هم مثل اینکه با مبحث پیش‌بینی میانه خوبی ندارند! می‌توانید دراین وبلاگ پیش‌بینی‌های کوئن را هم ببنید.
۴- وبلاگ دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه MIT نظر خود را این‌طور اعلام کرده است:
- هاوسمن، وایت و یورگنسن در اقتصاد سنجی
- تیلور و هارت در سازمان‌های صنعتی، کاربرد نظریه بازی‌ها و نظریه قراردادها
- استفان روس و ایجن فاما در فاینانس
- پاول دیوید و جویل موکر در اتاریخ اقتصاد
۵- منکیو در وبلاگش خوانندگان را به سایتی هدایت کرده که در صدر آن نام بارو قرار دارد!
و نهایتا اینکه تا ۱۲ اکتبر، ساعت ۲:۳۰ به وقت تهران منتظر می‌مانیم تا کمیته نوبل با انتخاب‌های خودش ما را سورپرایز کند!
پ.ن.۱: امیررضا امروز اول پیشنهاد کرد که اگر کسی پیش‌بینی درستی انجام داد بهش جایزه بدیم، ولی هر چی فکر کردیم چیزی به ذهنمون نرسید که چی جایزه بدیم!
پ.ن.۲: این هم از پیش‌بینی بنده: با تقدیم احترام به تابیلینی، دوست دارم بارو جایزه را ببرد، انصافا حقش هست! ولی حدس می‌زنم که جایزه به «ویلیام دی نورد هاوس» و «مارتین ال ویتزمن» می‌رسد! اما وقتی خوب فکر می‌کنم به نظرم هرکسی جایزه را ببرد اما این سنجی کارها نبرند ما لذت خود را می‌بریم! دست خودم نیست تابع مطلوبیتم اینطوریه!
این هم از پیش‌بینی بنده!
کافه اقتصاد 