درباره دانشکده مدیریت و اقتصاد شریف – قسمت 6

 توضیح.  اعلام وزات علوم مبنی بر صفر شدن ظرفیت پذیرش دانشجو در دانشکده مدیریت و اقتصاد شریف بهانه‌ای بود تا هر کدام از اعضای کافه‌اقتصاد نوشته‌ی کوتاهی در ارتباط با این دانشکده بنویسند. پستهای قبلی به نوشته‌های محمدرضا،  فرید، مرتضی، سروش و بابک اختصاص داشت. امروز نوشته سهیل را با هم می‌خوانیم. 

————————————————————————————————————————————————————————————————————————

چون نیک نظر کرد پر خویش در آن دید                        گفتا ز که نالیم که از ماست که بر ماست

به رغم آن که زندگی شخصی و کاری خود را مدیون دانشکده مدیریت و اقتصاد شریف (GSME) بوده و عمیقاً از بابت مشکلات پیش‌آمده برای این دانشکده متأثر و با تمام حرف‌های دلسوزان دانشکده (در این وبلاگ و سایر جاها) موافقم و دوست ندارم مجدداً آنها را تکرار کنم، اما ترجیح می‌دهم از زاویه دیگری نیز به واکاوی این مسأله بپردازم. شاید درست نباشد که این قبیل مسائل در این مقطع از زمان بیان شود، اما به هر حال مشکلی (ظاهراً ریشه‌دار) برای دانشکده پیش آمده و چه بهتر که این مسائل نیز یک روز در جایی مطرح و شکافته شود.

به زعم من GSME دقیقاً به همان علت دارد تعطیل می‌شود که سعی دارد بگوید به به همان دلایل نباید تعطیل شود! باقی دلایلی که در باب تعطیلی دانشکده می‌آورند همه بهانه‌تراشی است. حقیقت این است که GSME (اساتید و دانشجویان آن) با تمام دنیا می‌تواند ارتباط برقرار کنند جز با محیط و مردم ایران! متأسفم که این را می‌گویم اما به کرّات مشاهده کرده‌ام شرکت‌ها، ادارات (اعم از دولتی یا خصوصی) و حتی دانشگاه‌هایی را که از جذب فارغ‌التحصیلان شریف در میان خود به شدت ابا دارند. نه این که آنها خوب نباشند، بلکه دقیقاً به این دلیل که آنها (بسیار) خوبند و البته اصرار دارند که این خوبی را در چشم دیگران نیز فرو کنند!

حقیقتاً به ندرت دانشجو یا استادی از این دانشکده (یا حتی این دانشگاه) می‌توان سراغ گرفت که بتواند با مردم عادی (و نه صرفاً نخبگان) ایران تعامل برقرار کند (شاید هم به همین دلیل است که اکثر آنها مآلاً رحل اقامت از این مملکت بر می‌کشند و عطای حضور را به لقایش می‌بخشند). چیزی که واضح است این است که به هر حال تعامل با محیط، همزیستی مسالمت‌آمیز، تساهل و تسامح، مدارا، Lobbying یا هر چیز دیگری که می‌خوانیدش، جزئی از زندگی مردم ایران هستند (و البته بسیار هم مهم هستند). چیزهایی که دانشگاه شریف و اساتیدش هیچ گاه یاد دانشجویان نمی‌دهند و اصلاً هم از آنها در این زمینه درس پس نمی‌خواهند، چرا که اصولاً خود نیز از آن بی‌بهره‌اند.

متأسفم که این را می‌گویم، اما برای فارغ‌التحصیلی چون من که بنا را بر زندگی در همین مملکت قرار داده، حقیقتاً دردناک و حتی شرم‌ناک است، این همه تبختر و تفاخری که گه‌گاه در نوشته‌ها و گفته‌های فارغ‌التحصیلان این دانشکده (خصوصاً آنها که به بهترین دانشگاه‌های خارج از کشور راه یافته‌اند) مشاهده می‌شود. گویی کوچکترین بویی از ادب و احترام نبرده‌اند. همه را بی‌سواد می‌پندارند و خود را دانای کل. همه هیچ نمی‌دانند و آنها همه چیز می‌دانند…

اما حقیقت این است که بالاخره یک سری حدها را باید نگه داشت. بالاخره قرار است همه در کنار یکدیگر زندگی کنیم، نه این که دائم بجنگیم. به هر حال باید پذیرفت سایر اساتید و مدیرانی که به هر دلیلی مسلک فکری‌شان با آنها سازگار نیست نیز برای این مملکت زحمت کشیده‌اند و اگر آنها نبودند مملکت به همینجا هم نمی‌رسید. باید پذیرفت که سایرین نیز در حد توانشان برای این مملکت زحمت کشیده‌اند و ادعایی هم بیش از آن ندارند بندگان خدا. یک اصل دیگر هم همیشه در این مملکت بوده و هست که «همه چیز را نباید گفت». البته می‌شود گفت، اما از راهش!

از طرفی نامه دکتر سوری نیز خود گویای بسیاری از حرف‌های ناگفته است. GSME سعی دارد محققانی تربیت کند برای خارج از کشور، نه متناسب با نیازها و امکانات داخل کشور. من هم در دانشکده درس خوانده‌ام و هم کار کرده‌ام (و به هر دوی آنها نیز بسیار می‌بالم. از هر دو بسیار چیزها آموخته‌ام که مطمئنم دیگر محال است در هیچ کجا چنین لذتی توأم با سختی برایم تکرارپذیر باشد). GSME خیلی خوب است، اما به تعبیر دکتر سوری، بهایی که هر استاد (و من اضافه می‌کنم هر دانشجو) که در این مملکت زندگی می‌کند برای این همه خوبی باید بپردازد، حقیقتاً بسیار بالاست! بهایی که سایرینی در خارج از این دانشگاه، دیگرانی که خوب نیستند (یا کمتر خوبند) برای این همه خوبی آنها باید بپردازند نیز بسیار بالاست! ساده‌تر بگویم، GSME وصله نچسب است. از جنس سایرین نیست. برای این مملکت، بیش از اندازه خوب (Overqualified) است و با این سیستم اصلاً جور در نمی‌آید. با شرایط امروز ایران اصلاً همخوانی ندارد.

اکثر فارغ‌التحصیلان دانشکده از این کشور رفتند (یا بالاخره می‌روند) و اصولاً دیگر برایشان نمی‌ارزد که مجدداً باز گردند. معدودی که مانده‌اند نیز به دلایل فوق‌الذکر (و اصولاً نداشتن Link که حقیقتاً در این مملکت، خصوصاً برای رشته‌های علوم انسانی، از نان شب نیز واجب‌تر است) اصلاً به جایی نرسیده‌اند که بتوانند برای دانشکده کاری بکنند. شاید حق با سایرین باشد که خروجی چنین سیستمی چیست و اصولاً آیا انحلال این دانشکده به بقای آن اصلح نیست؟ به‌جای روده درازی، خود پاسخ خود را می‌دهم که «خاموش! فعلاً زود است برای اظهار نظر».

قصه دراز است و غصه بسیار، که اصولاً نوشتن تمام آنها ورای حد حوصله، توان و دلخوشی من است. به هر حال، آن دانشجویانی که من در این دانشکده دیدم (و دانشجویان بالقوه‌ای که به حق، آرزوی درس خواندن در این دانشکده را در سر می‌پروراندند یا می‌پرورانند)، بسیار زرنگ‌تر از آن هستند که با مسائلی از قبیل انحلال یک رشته یا دانشکده، مشکل حادی برای زندگی شخصی یا کاری‌شان به وجود آید. اما به هر روی امیدوارم که این مشکل دانشکده رفع شود؛ چرا که معتقدم انحلال دانشکده نه یک راه‌حل، بلکه به واقع پاک کردن صورت مسأله است.